“Siết” trật tự trên không gian mạng

Lúng túng vì thiếu... luật

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật An ninh mạng do Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Võ Trọng Việt trình Quốc hội cho thấy, đa số ý kiến đều tán thành với sự cần thiết ban hành luật.

Nêu những diễn biến thực tế về tình trạng tội phạm trên mạng thời gian qua, Trung tướng Bùi Mậu Quân, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục An ninh, Bộ Công an (đại biểu Đoàn Hải Dương) cho biết, những năm gần đây đã xuất hiện ngày càng nhiều vi phạm pháp luật trên không gian mạng. Đó là tình trạng lợi dụng không gian mạng để xâm phạm an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội, như: Tuyên truyền chống nhà nước, kích động biểu tình, bạo loạn, gây rối an ninh trật tự, hoạt động gián điệp, đánh cắp bí mật nhà nước… Gần đây, còn nổi lên các hoạt động lừa đảo, trộm cắp, cờ bạc, cá độ, mại dâm qua mạng. Đây là thực trạng hết sức bức xúc, nhức nhối, nhưng việc xử lý còn bị động, lúng túng, kém hiệu quả vì hệ thống pháp luật của ta chưa có chế tài đủ mạnh. Nhất là chưa có hành lang pháp lý để ngăn chặn, đấu tranh hiệu quả với những hành vi xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trên không gian mạng.

Nêu dẫn chứng về vụ tin tặc tấn công chiếm quyền điều khiển hệ thống máy chủ của hãng hàng không quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines), thay đổi nội dung và đưa ra các thông báo trên hệ thống màn hình hiển thị của Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất ngày 29-7-2016 làm chậm gần 100 chuyến bay, khiến hệ thống gần 100 máy chủ không thể truy cập…, đại biểu Bùi Mậu Quân đặt câu hỏi: Nếu hệ thống mạng máy chủ của các hãng hàng không quốc gia, hệ thống tài chính, ngân hàng... đều bị tấn công, chiếm quyền điều khiển hoặc bị phá hoại cùng lúc thì hậu quả sẽ như thế nào? Vì vậy, việc ban hành Luật An ninh mạng nhằm quy định các hoạt động bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội trên không gian mạng là hết sức cần thiết, phù hợp với đòi hỏi cấp thiết của thực tiễn”.

Đại biểu Nguyễn Minh Sơn (Đoàn Tiền Giang) cho rằng, cần coi an ninh mạng là một nội hàm trong an ninh quốc gia và quốc phòng. Bởi an ninh quốc gia có ý nghĩa rất lớn, bao trùm cả vấn đề quốc phòng và sự ổn định, phát triển bền vững của chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, sự bất khả xâm phạm về độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn, lãnh thổ của Tổ quốc, bao gồm cả thực tế, thực địa và trên cả không gian mạng. Do đó, dự thảo luật cần làm nổi bật ý nghĩa đó thì mới có cơ sở để quy định và triển khai trong thực tế.

Bảo vệ trẻ em trong môi trường mạng

Nêu ý kiến về việc bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, đại biểu Nguyễn Thành Công (Đoàn Ninh Bình) cho rằng, Dự án Luật nên bỏ quy định tại Điều 30 về nội dung này để tránh sự chồng lấn về thẩm quyền quản lý nhà nước giữa các bộ, ngành liên quan. Tuy nhiên, các đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (Đoàn Bình Định) và Tạ Văn Hạ (Đoàn Bạc Liêu) lại cho rằng, cần có quy định cụ thể trong Dự án Luật về việc bảo vệ trẻ em trên không gian mạng.

Theo đại biểu Tạ Văn Hạ, cần nêu rõ trách nhiệm của gia đình, người chăm sóc tham gia bảo vệ trẻ em; trách nhiệm của nhà trường, cơ sở giáo dục, cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ về an ninh mạng trên mạng; tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động trên mạng, cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan bảo vệ an ninh mạng... Đồng thời, Dự án Luật cũng cần quy định về bổn phận của trẻ em khi tham gia trên không gian mạng.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Văn Cảnh cho rằng, việc để trẻ em tự do tham gia môi trường mạng, trao đổi thông tin với các đối tượng mà các em không biết, vào các trang web “đen”, trò chơi trực tuyến với nội dung không phù hợp lứa tuổi, không có sự giám sát của gia đình, thầy cô, sẽ ảnh hưởng lớn đến suy nghĩ, hành động của các em. “Không kiểm soát được sự tham gia môi trường mạng của trẻ em sẽ không khác gì để các em có một cuộc sống ảo, lệch lạc, dẫn đến một bộ phận trẻ em có lối sống trái với truyền thống đạo đức, văn hóa của dân tộc” - đại biểu Nguyễn Văn Cảnh phân tích.

Liên quan đến việc giáo dục, bồi dưỡng kiến thức về an ninh mạng, đại biểu Trần Thị Dung (Đoàn Điện Biên) cho rằng, quy định ''giáo dục an ninh mạng được đưa vào môn học chính khóa về giáo dục quốc phòng, an ninh trong nhà trường; bồi dưỡng kiến thức về an ninh mạng được đưa vào chương trình khung bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh theo quy định của Luật Giáo dục quốc phòng, an ninh'' là chưa phù hợp, cần cân nhắc. Không nên quy định "cứng" giáo dục an ninh mạng trong môn học chính khóa của nhà trường, vì có thể gây khó khăn cho chủ trương giảm tải chương trình trong trường học phổ thông hiện nay.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Hồng Vân (Đoàn Phú Yên) lại khẳng định: Giáo dục an ninh mạng là hết sức cần thiết, bởi xu hướng phát triển của xã hội ngày càng mạnh, công nghệ thông tin ngày càng ưu việt, trẻ em sử dụng điện thoại thông minh, ti vi thông minh... rất phổ biến. Vì vậy, giáo dục kiến thức an ninh mạng để cảnh giác là hết sức cần thiết. Tuy nhiên, Ban soạn thảo cần quy định rõ về liều lượng, phương pháp phù hợp với từng đối tượng. Ngoài ra, cần có chương trình cập nhật kiến thức cho các đối tượng là cán bộ, công chức để nâng cao cảnh giác về bảo đảm an ninh mạng...

Phát biểu kết thúc phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ khẳng định, Dự án Luật An ninh mạng có nội dung khó, phức tạp, thu hút nhiều sự quan tâm của các đại biểu, trong đó, một số vấn đề còn có ý kiến tranh luận và quan điểm khác nhau. Tất cả ý kiến của các đại biểu Quốc hội đã được Ban thư ký ghi chép, tổng hợp đầy đủ để hoàn chỉnh dự thảo luật trình Quốc hội xem xét thông qua theo quy trình.