Công bằng, minh bạch, tránh đầu cơ

Thuế tài sản - nguồn thu lớn

Đánh thuế tài sản đem lại nguồn thu rất lớn cho nhiều quốc gia. Thống kê cho thấy, nguồn thu từ thuế tài sản chiếm khoảng 2% tại các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), trong đó Canada là 4%, Mỹ 1-3%. Tại các nước đang phát triển, nguồn thu này chiếm khoảng 0,6% và tại các nước đang chuyển đổi nguồn thu này là 0,68%. Đây là loại thuế trực thu có khả năng huy động tương đối sát với khả năng đóng góp thực tế của người chịu thuế vì thuế đánh vào những tài sản cụ thể, trước hết là nhà và đất.

Tại Việt Nam đến nay vẫn chưa đánh thuế tài sản nhà ở. Trong khi đó, Luật Thuế tài sản nếu được ban hành sẽ góp phần dịch chuyển dòng tiền thay vì đầu tư vào bất động sản sẽ chuyển sang đầu tư vào sản xuất, kinh doanh. Đặc biệt, Luật Thuế tài sản cũng hướng các nhà đầu tư thứ cấp đi vào lựa chọn thành lập doanh nghiệp kinh doanh bất động sản thay vì kinh doanh cá thể như hiện nay.

Tuy nhiên, theo Hiệp hội Kinh doanh bất động sản TP Hồ Chí Minh (HoREA), khi đánh thuế tài sản với căn nhà thứ 2, không nên áp đối với nhà ở xã hội, nhà ở tái định cư, nhà ở thương mại có giá trị dưới 1 tỷ đồng. Các gia đình dù đã có một căn nhà, nhưng đang ở chật nay mua thêm nhà thứ 2, thứ 3, song tổng diện tích các căn hộ không vượt quá 77m2 cũng cần loại khỏi danh sách bị đánh thuế.

Hiện, chỉ có Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp (hiệu lực từ ngày 1-1-2012) đã quy định các loại đất phi nông nghiệp, trong đó có đất ở tại đô thị là đối tượng chịu thuế. Giá đất tính thuế được tính theo bảng giá đất của thành phố lại chỉ bằng 30% - 40% giá thực tế trên thị trường, nên mức thuế phải nộp rất thấp dẫn đến nguồn thu ngân sách không cao, chỉ chiếm 0,03% GDP và 0,15% tổng thu ngân sách nhà nước.

Tiền sử dụng đất ở nước ta hiện chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành nhà ở. Cụ thể, tiền sử dụng đất chiếm trên dưới 10% đối với nhà chung cư, 30% đối với nhà phố và 50% đối với nhà biệt thự. Do vậy, nếu ban hành Luật Thuế tài sản mà không sửa đổi chính sách và cơ chế thu tiền sử dụng đất sẽ không hợp lý.

Áp dụng thuế suất phù hợp

Nhận xét về việc thu thuế tài sản trong đó có căn nhà thứ 2, ông Nguyễn Anh Đào, Tổng Giám đốc Công ty bất động sản Viethome cho rằng, áp dụng thuế sử dụng đất khi Nhà nước giao đất hoặc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trong những năm đầu sẽ có tác động làm giảm nguồn thu tiền sử dụng đất thuộc ngân sách cấp tỉnh. Tuy nhiên, điều này sẽ giúp doanh nghiệp và người tiêu dùng giảm gánh nặng tiền sử dụng đất như hiện nay, giúp làm giảm giá thành nhà ở. Quan trọng hơn, doanh nghiệp có thể tiên lượng chi phí thuế sử dụng đất khi đầu tư dự án.

Chủ tịch HoREA, ông Lê Hoàng Châu cũng cho rằng, trong giai đoạn đầu, nên áp dụng mức thuế suất vừa phải, phù hợp với sức dân. Đối với người có từ căn nhà thứ 2 trở đi thì áp dụng thuế suất bậc thang tùy theo số lượng và giá trị tài sản...

Theo Phó Giám đốc Công ty TNHH Địa ốc Đất Lành Nguyễn Văn Đực, việc thu thuế tài sản, trong đó có căn nhà thứ 2 trong thời gian đầu có thể sẽ làm sức mua nhà giảm. Tuy nhiên, việc này sẽ mang lại nhiều lợi ích khác như dòng tiền của xã hội sẽ không quá tập trung vào bất động sản, mà sẽ chuyển đều sang những phân khúc đầu tư khác. Đồng thời, sắc thuế này cũng có thể khiến giá nhà giảm, người nghèo, thu nhập trung bình có nhiều cơ hội mua nhà hơn.

Tại cuộc họp báo về dự án sửa đổi, bổ sung các luật thuế vừa diễn ra mới đây tại Hà Nội, đại diện Bộ Tài chính cho biết, thuế tài sản đã nằm trong định hướng cải cách hệ thống thuế đến năm 2020. Tuy nhiên, hiện chưa có luật đánh thuế vào quyền sở hữu ngôi nhà thứ 2. Trong định hướng cải cách hệ thống thuế đến năm 2020 có đề xuất xây dựng Luật Thuế tài sản. Nghị quyết 25/2016/QH14 của Quốc hội về kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016-2020 đã yêu cầu quản lý tốt nguồn thu từ nội địa, trong đó có thuế tài sản, nhưng hiện chưa có quyết định nào về loại thuế đánh vào quyền sở hữu ngôi nhà thứ 2. Trong báo cáo của Bộ Tài chính về thực trạng thu tiền sử dụng đất, thuê đất, chính sách liên quan đến thuế bất động sản nhằm ổn định thị trường trung và dài hạn cũng đề xuất đánh thuế bất động sản (còn gọi là thuế tài sản) bao gồm đất và tài sản gắn liền với đất, chứ không chỉ đánh thuế riêng cho người có quyền sở hữu căn nhà thứ 2. Nhưng, các vấn đề cụ thể hơn về cách thức, giá trị tính thuế và các giải pháp minh bạch tài sản, chống trốn thuế vẫn chưa được xây dựng khi dự luật này chưa được biên soạn.

Như vậy, việc đánh thuế tài sản, trong đó có căn nhà thứ 2 sẽ tiếp tục được xem xét trước khi áp dụng nhằm giảm thiểu những tác động tiêu cực tới thị trường bất động sản.