Chưa “khơi thông”, làm sao phát triển?

So với các loại hình vận tải khác, vận tải đường thủy nội địa có nhiều ưu thế. Đó là có thể chuyên chở khối lượng hàng hóa lớn; tính an toàn cao; giá cước rẻ (bằng 20-25% các loại hình vận tải khác)... Một tàu thủy trọng tải 1.000 tấn chạy đường sông tương đương với 50 chiếc xe tải loại 20 tấn chạy trên đường bộ.

Nhưng nhiều năm qua, thế mạnh và lợi ích đó vẫn chưa được khai thác. Đến thời điểm này, thị phần vận tải đường thủy nội địa vẫn chỉ duy trì ở mức hơn 17% so với toàn ngành Giao thông Vận tải (GT-VT) và cũng chưa có những bước tiến mới để cải thiện con số này.

Không ít chuyên gia cho rằng, muốn phát triển, nâng cao thị phần, việc cần làm ngay là phải khơi thông, tháo gỡ những “điểm nghẽn” về hạ tầng. Trong đó, cần nâng được tĩnh không của cầu Đuống (Hà Nội), cầu Măng Thít (Vĩnh Long), cầu Nàng Hai (Đồng Tháp) trên các hành lang vận tải thủy trọng điểm quốc gia… Đây là những cây cầu làm giới hạn quy mô hoạt động của các phương tiện vận tải thủy.

Rõ nhất là cầu Đuống có tĩnh không rất thấp, chưa đầy 3m. Thực tế này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến lưu thông của tàu, thuyền lớn. Bất cập này đã được nhìn thấy từ lâu, nhưng nhiều năm nay Bộ GT-VT vẫn mãi loay hoay với việc tìm nguồn vốn và phương án xử lý, nâng cấp.

Tiếp đó, cần có giải pháp kêu gọi các nguồn lực, ưu tiên đầu tư xây dựng các công trình kho bãi, trung tâm trung chuyển, phân phối hàng hóa, các cảng đầu mối trong lĩnh vực đường thủy nội địa, như: Cảng Phù Đổng, cảng Bắc Ninh, cảng Thái Nguyên… tại khu vực Đồng bằng sông Hồng để bảo đảm kết nối với đường bộ và các khu công nghiệp, đô thị.

Những năm qua, đã có không ít đề án, chiến lược được đưa ra với những mục tiêu rất lớn, nhưng rồi hiệu quả thực tế vẫn còn hạn chế. Và rõ ràng, sự hạn chế đó là do những "điểm nghẽn" chưa được “khơi thông”, tháo gỡ. Như vậy, câu hỏi làm sao để vận tải thủy nội địa phát triển, có lẽ vẫn là câu hỏi khó.