Không xóa bỏ hay ép các hộ kinh doanh phải chuyển thành doanh nghiệp

Thảo luận tại hội trường về dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) trong chiều 20-11, các đại biểu dành sự quan tâm nhiều nhất đến các quy định hộ kinh doanh được bổ sung vào dự án luật.

Không có chuyện ông chủ quán phở sau một đêm ngủ dậy lại thành giám đốc doanh nghiệp!

Trao đổi với một số đại biểu phát biểu trước đó, băn khoăn đưa hộ kinh doanh vào dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) có khiên cưỡng? Liệu hộ kinh doanh có bị “thui chột” khi được “chính danh” trong dự án luật, đại biểu Vũ Tiến Lộc (Đoàn Thái Bình) phân tích, hộ kinh doanh thực chất là sự pha trộn giữa hai loại hình cá nhân kinh doanh như doanh nghiệp tư nhân và nhóm người kinh doanh (tương tự công ty nhưng với cơ cấu sơ khai nhất).

Theo đại biểu, đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) không phải là xóa bỏ hộ kinh doanh, không ép buộc hộ kinh doanh chuyển đổi thành công ty hay doanh nghiệp tư nhân, cũng không bắt buộc phải thay tên đổi họ mà là để “chính danh” trong luật. 

Được “chính danh” trong luật, hộ kinh doanh sẽ có thêm nhiều điều kiện thuận lợi như vị trí pháp lý được quy định rõ ràng; hộ kinh doanh được đứng tên trong các giao dịch kinh doanh; được bảo hộ theo các quy định pháp luật…

“Tuyệt đối không có chuyện ông chủ quán phở sau một đêm ngủ dậy lại thành giám đốc doanh nghiệp. Nhưng khi vị thế pháp lý, quyền và nghĩa vụ cơ bản của hộ kinh doanh được ghi nhận trong luật thì giúp họ yên tâm làm ăn, làm ăn bài bản, minh bạch hơn và có điều kiện thuận lợi để từng bước chuyển đổi thành mô hình doanh nghiệp hiện đại”, đại biểu Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh.

Với quan điểm khác, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (Đoàn Hà Tĩnh) nêu lý do đưa hộ kinh doanh vào dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), theo tờ trình của Chính phủ, là hộ kinh doanh không có địa vị rõ ràng về pháp lý, quyền kinh doanh bị giới hạn bởi cấp quận, huyện, chỉ sử dụng tối đa 10 doanh nghiệp. Tuy nhiên, dự thảo luật mới chỉ dừng lại ở các quy định về khái niệm, đăng ký, quyền và nghĩa vụ, đăng ký kinh doanh mà chưa giải quyết được các vấn đề căn bản.

“Nếu đưa hộ kinh doanh vào luật để sau đó chuyển sang doanh nghiệp thì có cần thiết không khi việc chuyển đổi vẫn phải thỏa mãn đầy đủ các điều kiện như bao doanh nghiệp mới thành lập khác?”, đại biểu nêu.

Nữ đại biểu Đoàn Hà Tĩnh cũng nêu kết quả khảo sát với một số hộ kinh doanh cho thấy nhiều hộ không muốn chuyển đổi thành doanh nghiệp nhằm “né” nghĩa vụ nộp thuế. Bên cạnh đó, một số hộ cũng muốn mở rộng quy mô nhưng không được trang bị kiến thức về kỹ năng quản trị trong giai đoạn hội nhập hiện nay khiến các hộ thiếu tự tin, không cảm thấy an toàn.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) cũng cho rằng không nên “định danh” các hộ kinh doanh vào dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) vì hộ kinh doanh khác với doanh nghiệp cả về quy mô, thủ tục, trình độ quản lý, nhân lực. 

“Nếu đưa vào luật, chịu sự tác động của Luật Doanh nghiệp là quá sức chịu đựng, làm khó và hạn chế sự phát triển của loại hình kinh tế phổ biến này” - đại biểu nêu và đề nghị cần có nghị định về hộ kinh doanh phù hợp, để tạo điều kiện cho hộ kinh doanh hoạt động; sau đó, nên có luật riêng cho hộ kinh doanh.

Không xóa bỏ và ép buộc hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp

Thay mặt cho cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải đáp một số thắc mắc, băn khoăn của đại biểu có nên đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp hay không.

Bộ trưởng cho rằng, hộ kinh doanh, về bản chất là loại hình kinh doanh nên tất cả những vấn đề liên quan đến loại hình này đều phải được định danh, hỗ trợ, bảo vệ và các hộ kinh doanh phải thực hiện nghĩa vụ với nhà nước, với người lao động. Do đó, tất cả phải được luật hóa. 

Đây cũng không phải là nội dung hoàn toàn mới trong Luật Doanh nghiệp. Khoản 2 Điều 212 Luật Doanh nghiệp năm 2014 đã đề cập hộ kinh doanh và trên cơ sở đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định 78/2015/NĐ-CP hướng dẫn các vấn đề liên quan đến hộ kinh doanh.

“Tất cả nội dung của Nghị định 78/2015/NĐ-CP qua thực tế kiểm nghiệm đã ổn định, phù hợp và “chín muồi” để chuyển sang cấp cao hơn là phải được luật hóa để phù hợp với chủ trương của Quốc hội khi xây dựng nhà nước pháp quyền”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định.

Ông cũng nêu, các quy định về hộ kinh doanh trong dự thảo luật được soạn thảo theo nguyên tắc và mục tiêu: Tiếp tục thừa nhận sự tồn tại của các hộ kinh doanh như một hình thức kinh doanh bên cạnh các loại hình doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty trách nhiễm hữu hạn, công ty cổ phần nhằm bảo đảm sự đa dạng hóa các hình thức kinh doanh và trao thêm quyền cho nhà đầu tư trong lựa chọn hình thức kinh doanh phù hợp. 

“Các quy định đưa ra không ép buộc các hộ kinh doanh phải chuyển thành doanh nghiệp. Đây là nguyên tắc cơ bản và cũng không xóa bỏ hình thức hộ kinh doanh”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định.

Ngoài ra, cơ quan chủ trì soạn thảo đã đánh giá tác động toàn diện của việc bổ sung quy định về hộ kinh doanh và nhận thấy không phát sinh tác động tiêu cực đến hoạt động của hộ kinh doanh, không tạo thêm thủ tục hành chính, không tạo thêm gánh nặng chi phí cho các hộ. Theo quy định dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), các hộ kinh doanh đang hoạt động không phải đăng ký lại, không phải đổi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động đã được cấp.

Điều hành phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, dự án luật này sẽ được đưa ra xem xét, quyết định tại kỳ họp thứ chín Quốc hội khóa XIV trên cơ sở tiếp thu tối đa ý kiến đóng góp và tiếp tục xin ý kiến của các Đoàn đại biểu Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội.