Phở, ẩm thực và du lịch...

Phở và tour ẩm thực đường phố

Mức độ nổi tiếng của phở trong mắt du khách, nhất là du khách nước ngoài, là không phải bàn cãi. Trong danh sách món ăn phải thưởng thức khi đến Hà Nội của nhiều tờ báo và trang tin chuyên về du lịch nước ngoài cũng không thể thiếu món phở. Hơn một năm trước, phở và gỏi cuốn Việt Nam từng lọt vào danh sách 50 món ăn ngon nhất thế giới do Hãng CNN bình chọn. Từ điển tiếng Anh giản lược Oxford (Shorter Oxford English Dictionary) cũng xuất hiện từ "phở".

Còn nếu vào Google, khi đánh dòng chữ “Ha Noi street food tour” (tạm gọi là tour thưởng thức ẩm thực đường phố Hà Nội), du khách có ngay gần 39.000 kết quả chỉ trong 0,53 giây. Đó là loại hình tour được khai thác mạnh tại khu vực phố cổ Hà Nội. Trong tour này, thường là từ 18h00 đến 21h00 hoặc từ 9h00 đến 12h00, luôn hiện diện món phở. Ông Lương Văn Tuân, Giám đốc Vietbeauty Tours kể, trong hành trình tour, thường thì du khách sẽ được thưởng thức 5 món ăn và 1 loại đồ uống. Một danh sách địa điểm ăn nổi tiếng được lập ra, trong đó, món phở sẽ được phục vụ tại số 10 Lý Quốc Sư (quận Hoàn Kiếm) chứ không phải địa điểm nào khác. “Phở ở đó đáp ứng tiêu chí chuẩn và ngon. Chúng tôi đưa khách tới đây và tất cả đều khen phở Hà Nội ngon, dễ ăn” - ông Lương Văn Tuân nói. Ngoài ra, danh sách này còn liệt kê điểm ăn bánh gối, bánh cuốn, bún chả, bún nem, xôi chè, hoa quả dầm, nộm…

Ông Pierre Yves le Vot, người Pháp, từng tham gia Ha Noi street food tour kể: “Tôi biết đến phở khi có một người bạn Việt Nam đến Pháp và nói rằng sẽ là uổng phí nếu tới Hà Nội mà không thưởng thức món phở bò. Bởi thế, khi tới Hà Nội, tôi tìm ăn phở và một số món đường phố khác. Đúng là không bõ công! Món ăn có hương vị thật đặc biệt, giàu dinh dưỡng, lại chỉ có giá khoảng 2,5 USD/bát. Và tôi đã tìm đến phở trong cả những ngày tiếp theo”.

Có rất nhiều doanh nghiệp khai thác tour nói trên dù loại hình này mới xuất hiện cách đây khoảng 8 năm. Ông Công Anh, người đi tiên phong loại tour này ở khu vực phố cổ Hà Nội từng phất lên trông thấy. Lúc đó, giá tour khoảng 40 USD/người mà “đuổi không hết khách”. Sau này, thấy loại hình này đắt khách, nhiều doanh nghiệp khác cũng lao vào khai thác. Giá tour ngày càng giảm, cho đến mức trung bình 15-20 USD/người như hiện nay.

Sở Du lịch Hà Nội nhận thấy tầm quan trọng của ẩm thực trong hành trình khám phá Hà Nội của du khách nên đã xây dựng Kế hoạch liên kết phát triển chuỗi cơ sở kinh doanh ăn uống đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch trên địa bàn Hà Nội năm 2017-2018. Trong chương trình phối hợp quảng bá hình ảnh Hà Nội với UBND TP Hà Nội mà Hãng CNN đang thực hiện, những món ăn nổi tiếng Hà thành, trong đó có phở, cũng là tuyến thông tin quan trọng.

Ngoài khai thác tour chuyên về thức ăn đường phố Hà Nội, nhiều doanh nghiệp mở thêm tour dạy nấu ăn, giúp du khách có thêm trải nghiệm khi chế biến những món ăn nổi tiếng Hà thành. Thường thì khách sẽ được dạy cách chế biến và nấu 3 món trong một buổi với giá khoảng 35 USD/người. Trong 3 món đó, phở luôn có mặt. Đáng tiếc, dù có nhiều địa điểm dạy nấu ăn cho du khách trên địa bàn thành phố nhưng đa số có quy mô nhỏ, thường chỉ đủ để hướng dẫn cho 6 người/buổi.

Đến nay, chưa có thống kê chính xác bao nhiêu du khách đã thưởng thức món phở cũng như những món ăn khác khi tới Hà Nội bởi ngoài số người tham gia tour, nhiều du khách còn tự khám phá ẩm thực đường phố. Song chắc chắn rằng, rất nhiều du khách đã tìm đến với những món ăn đặc sắc đất Hà thành, trong đó có phở. Và phở nằm ở vị trí bình chọn cao của các tài liệu du lịch nước ngoài cũng là điều dễ hiểu.

Còn nhiều cách quảng bá

Phở Hà Nội nói riêng và ẩm thực Việt nói chung nổi tiếng là thế, nhưng liệu có thể đến với nhiều du khách hơn nữa hay không?

Ý niệm đưa Hà Nội nói riêng, Việt Nam nói chung thành “bếp ăn của thế giới” đã được đề cập cách đây nhiều năm, nhưng dường như chưa được triển khai bài bản để biến ý tưởng thành hiện thực rõ ràng. Nguyên nhân liên quan tới cách thức quảng bá - như nhiều ý kiến đưa ra trong buổi tọa đàm “Đưa văn hóa ẩm thực Việt ra thế giới” vừa được tổ chức tại TP Hồ Chí Minh. Theo đó, việc quảng bá không chỉ thực hiện thông qua các phương tiện truyền thông, những người làm việc tại nước ngoài…, mà cần tận dụng nhiều cách khác để ẩm thực Việt được du khách chọn dùng mỗi khi đến Việt Nam.

Mới đây, nhãn lồng Hưng Yên được đưa vào phục vụ trên các chuyến bay của Vietnam Airlines. Đó là hình thức quảng bá đáng chú ý, cho thấy các hãng hàng không có thể giúp ẩm thực Việt tiếp cận với du khách nhanh, dễ hơn. Tuy vậy, theo ông Lương Văn Tuân, phở Hà Nội và nhiều món ăn khác mới xuất hiện trên máy bay ở dạng đồ ăn sẵn nên du khách không thể cảm nhận hết vị tinh túy. Bởi thế, nếu chất lượng một số món tiêu biểu được nâng lên và có các clip quảng bá về chính những món ăn đó, đặc biệt là phở, bún chả, nem - những đặc sản của Hà Nội, trên những chuyến bay thì hành khách sẽ hiểu rõ hơn về ẩm thực Việt. Những clip này cần có thông tin xuất xứ, cách chế biến, ý kiến của những nhân vật nổi tiếng từng thưởng thức món ăn đó; những địa chỉ ăn uống đạt chuẩn ở Hà Nội…

Trong tháng 9 tới, Hà Nội sẽ quảng bá về du lịch trên các chuyến bay của Vietnam Airlines thông qua việc phát 3 clip của Hãng CNN về lịch sử, văn hóa Thủ đô. Tuy nhiên, hiện chưa có clip chuyên về ẩm thực và đó là điều đáng được thúc đẩy.

Về ẩm thực nói chung và phở Hà Nội nói riêng trong mối liên hệ với phát triển du lịch, hiện còn nhiều vấn đề cần được giải quyết. Có lần, ông Lê Công Năng, đại diện Công ty Lữ hành Vietrantour tâm sự, rằng rất khó để tổ chức tour trải nghiệm chế biến ẩm thực tại Hà Nội với những đoàn khách lớn. Một số trung tâm ẩm thực ở Hà Nội chỉ phù hợp với khách lẻ hoặc đoàn khách ít người, nên đã hạn chế cơ hội tiếp cận của du khách...

Phở nói riêng, ẩm thực Hà Nội nói chung rồi sẽ đóng vai trò lớn hơn trong việc thu hút du khách, miễn là chúng ta có giải pháp quảng bá hiệu quả hơn nữa.