Huy động được sức dân, giảm chi ngân sách

Đồng chí Phùng Hữu Phú phát biểu tại Hội nghị -Ảnh: V.T

Xã hội hoá công tác vệ sinh môi trường đang được đẩy mạnh thông qua việc thành lập các mô hình thí điểm Hợp tác xã thu gom và vận chuyển rác thải đô thị. Sau 2 năm thực hiện, mô hình này đã thu được nhiều lợi ích nhưng cũng vấp phải không ít vướng mắc, cần được tháo gỡ để có thể nhân rộng.

Chuẩn bị cho kỳ họp thứ 11 Hội đồng nhân dân (HĐND) Thành phố, sáng nay, 13-11, Thường trực HĐND Thành phố cùng các cơ quan hữu quan đã có buổi làm việc với Hợp tác Vệ sinh môi trường Thành Côngđể khảo sát và đánh giá tình hình triển khai,thực hiện chủ trương thí điểm mô hình này trên địa bàn thời gian qua. Phó Bí thư Thường trực Thành uỷ, Chủ tịch HĐND thành phố Phùng Hữu Phú và Phó Chủ tịch HĐND thành phố Ngô Thị Doãn Thanh dự và chủ trì Hội nghị.

HTX Thành Công sau hơn 1 năm hoạt động: ích lợi nhiều nhưng còn vướng về cơ chế.

Hợp tác xã (HTX) Thành Công được thành lập cuối năm 2000, là đn vị đầu tiên của thành phố thực hiện mô hình thí điểm xã hội hoá thu gom và vận chuyển rác thải sinh hoạt, phế thải xây dựng trên địa bàn thành phố. Được thành lập từ ngày 20-12-2000, nhưng do gặp phải một số khó khăn nên đến tháng 4-2002, HTX mới chính thức tiến hành thực hiện công tác thu gom và vận chuyển rác thải trên địa bàn 4 phường Hạ Đình, Khương Đình, Nhân Chính, Văn Chương và 1 xã Trung Văn.

Với tổng vốn đầu tư trên 4,6 tỷ đồng, đến nay HTX đã có 14 xe chuyên dụng, 195 xe gom rác và 83 thùng đựng rác, và bình quân mỗi ngày quét và thu gom rác trên diện tích 2,63 ha; trên 54 km ngõ xóm, 52 hố vệ sinh… tạo công văn việc làm ổn định cho 141 lao động. Tính đến tháng 9-2003, HTX đã vận chuyển hơn 37 nghìn tấn rác thi, phế thải. Mức lương bình quân hàng tháng của lao động do HTX tuyển chọn đạt từ 650 đến 750 nghìn đồng.

Từ mô hình cụ thể của HTX Thành Công, các đại biểu tham dự hội nghị đều nhất trí cho rằng mô hình xã hội hoá thu gom và vận chuyển rác thi đô thị là cách làm đúng. Thời gian thực hiện thí điểm tuy chưa dài, nhưng những ích lợi mà mô hình đem lại rất rõ, không ai có thể phủ nhận được, thể hiện ở: giảm chi ngân sách cho đầu tư mua sắm trang thiết bị chuyên dùng do các HTX đều tự đầu tư mua sắm bằng nguồn vốn đóng góp của xã viên và Ban quản trị HTX; giảm cho ngân sách vận chuyển; tạo công ăn việc làm ổn định cho người lao động tại địa phương; tăng tỷ lệ thu phí vệ sinh của người dân; nâng cao nhận thức của người dân trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường…

Tuy nhiên, vấn đề chính đặt ra ở đây, cần được giải quyết chính là vướng mắc về đơn giá thanh toán. Hiện chưa có đơn giá thanh toán chính thức cho các hạng mục duy trì vệ sinh nên đơn vị chưa đáp ứng được nguồn kinh phí đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định, cùng các chế độ tiền lương và phúc lợi cho người lao động, tất cả mới chỉ là tạm tính, tạm ứng. Giải pháp được một số đại biểu đưa ra là nên có một đơn giá chung cho doanh nghiệp Nhà nước, cổ phần và HTX cùng làm công tác vệ sinh môi trường.

Hiện nay, thu nhập của các công nhân Cty Môi trường đô thị HN chuyển sang HTX Thành Công cao hơn thu nhập của nhân viên HTX. Để thực hiện đúng luật, tạo sự công bằng và tránh khúc mắc, cần chuyển các nhân viên Cty Môi trường về cơ quan cũ, hoặc nếu không Thành phố nên có ý kiến cụ thể về giải pháp và chế độ cho số công nhân này. Hướng mà HTX mong đợi là được phép tự tuyển chọn lao động địa phương.

Một khó khăn nữa là điạ bàn hoạt động của HTX Thành Công hiện cách xa nhau, gây khó khăn trong việc thu gom và lãng phí trong quá trình vận chuyển, nên cần có quy hoạch điều chỉnh. Xét hiệu quả và lợi ích lâu dài, có ý kiến đề nghị sang năm 2004, Thành phố nên rà soát, điều chỉnh định mức kinh tế kỹ thuật cho các đơn vị vệ sinh môi trường, qua đó định giá thống nhất cho các doanh nghiệp, công ty, hợp tác xã để tổ chức đấu thầu.

Thành phố nên mạnh dạn chấm dứt thí điểm và nhân rộng mô hình

Đó là lời kết luận hội nghị của đồng chí Phùng Hữu Phú, Phó Bí thư thường trực Thành uỷ, Chủ tịch HĐND TP. Đồng chí cho rằng, nếu việc thực hiện thí điểm mô hình xã hội hoá thu gom, vận chuyển rác thải đô thị đạt kết quả tốt, Thành phố nên mạnh dạn chấm dứt việc thí điểm và thực hiện nhân rộng. Làm sao để mô hình này phát triển nhanh hơn, sâu hơn, góp phần để Hà Nội ngày càng đẹp hơn.

Đề án xã hội hoá thu gom và vận chuyển rác thải là một chủ trương đúng đắn. Giải quyết vấn đề môi trường hiện là một bài toán vừa cấp bách vừa lâu dài. Việc các doanh nghiệp Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, đồng thời xã hội hoá để các thành phần kinh tế khác cùng tham gia vào công tác vệ sinh môi trường là việc làm cần thiết, vấn đề là phải phân vai như thế nào cho hợp lý và phải có mạng lưới quy hoạch, thu gom phù hợp. Xã hội hoá việc thu gom và vận chuyển rác thải đô thị không chỉ góp phần giải quyết hiệu quả vấn đề chiến lược môi trường mà còn góp phần giải quyết chiến lược việc làm.

Nhưng để chủ trương này của Thành phố thực sự đi vào cuộc sống, vận dụng linh hoạt, hiệu quả, bản thân các HTX cần đổi mới, nâng cao chất lượng phục vụ thông qua việc tuyển chọn, bồi dưỡng và đào tạo xã viên lao động, đồng thời mở rộng địa bàn và hoạt động phải đi vào chiều sâu, không nên dừng lại ở việc vận chuyển thu gom mà tiến tới xử lý rác thải, liên doanh, liên kết để kêu gọi vốn.

Về phía Thành phố, đồng chí Phùng Hữu Phú cũng đề nghị cần tạo điều kiện thuận lợi trong cơ chế, chính sách, điều kiện vật chất, khuôn khổ pháp lý để mô hình HTX phát triển. Sở Giao thông công chính cần giải quyết dứt điểm việc cử người sang HTX và sớm quy hoạch mạng lưới thu gom rác thải trên toàn địa bàn.

Vân An