Dân dã ẩm thực của người Thái ở Sơn La

Gỏi cá

Gỏi cá là món ăn không thể thiếu trong các mâm cơm đãi khách của người Thái ở Sơn La. Cá tươi vừa đánh bắt từ sông lên được làm sạch, lọc phần thịt, thấm khô và thái lát mỏng. Sau đó, trộn cá với các gia vị nhất định phải có gồm: Hoa chuối tây, rau thơm, mùi tàu, húng và hom mu chưn (một loài cây có mùi vị rất hợp với gỏi cá), ớt tươi, tỏi, lạc rang giã nhỏ và nước măng ngâm chua. Khi thưởng thức, thực khách sẽ cảm nhận rõ vị thanh mát của thịt cá hòa lẫn trong vị chua của măng, vị ngậy thơm của lạc, vị cay nồng của ớt cùng mùi thơm của các loại rau gia vị át đi vị tanh của cá.

Pa pỉnh tộp

Pa pỉnh tộp trong tiếng Thái có nghĩa là “cá suối nướng lật úp”. Đây là món ăn cổ truyền được người Thái rất trân trọng. Để chế biến được món này, cần có đủ gia vị đặc trưng như mắc khén, gừng, sả, ớt tươi, rau thơm, húng, hành tươi... Cá được chọn thường là cá chép sông có trọng lượng từ 2 - 4 lạng. Để chế biến, thay vì cách mổ bụng cá, người Thái sẽ mổ dọc sống lưng, để nguyên nội tạng, bỏ mật và nhồi vào bụng cá các loại gia vị trên rồi gập đôi lại, luồn đuôi qua mang cá. Sau khi gia vị được tẩm ướp đã ngấm đều, người ta kẹp chặt cá giữa đoạn tre tươi chẻ đôi rồi nướng trên than củi để giữ hương vị tự nhiên. Khi nướng xong, thịt cá sẽ vàng ruộm, thơm, ngọt, khô mà chắc. Món Pa pỉnh tộp rất phù hợp khi thưởng thức cùng xôi nếp nương hoặc cơm lam của người Thái.

Nậm pịa

Nậm pịa là món ăn vô cùng độc đáo của người Thái ở Sơn La. Trong tiếng Thái, “nậm” có nghĩa là canh, “pịa” là chất sền sệt trong ruột non của bò. Nậm pịa được hiểu là một món canh làm từ phần nội tạng của bò, tương tự như thắng cố của đồng bào Hà Giang. Đây là món không dễ ăn, nhưng rất tốt cho sức khỏe. Nguyên liệu gồm tiết bò, đuôi, dạ dày, cuống tim và pịa.

Để làm món này, người ta ninh xương và lục phủ ngũ tạng lấy nước, sau đó đổ pịa và một chút mật bò vào. Phần ruột non sau khi đã lấy hết pịa được buộc hai đầu và cắt thành khúc, trộn kèm rau thơm, bột mắc khén, tỏi, ớt, mùi tàu... băm nhỏ và đun sôi cho đến khi sền sệt. Món này ăn kèm với rau chuối và bạc hà. Với những người không quen sẽ thấy khó ăn, nhưng sau khi ăn sẽ cảm nhận được vị ngọt khi vị đắng đã tan đi. Đó chính là sự hấp dẫn của món ăn sáng quen thuộc của người Thái ở Sơn La mà bất cứ du khách nào cũng muốn thử một lần.