Xây dựng chuỗi sản xuất an toàn: Còn nhiều vướng mắc

Theo TS Đặng Kim Khôi (Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn, Bộ NN&PTNT), khác với các nước có nền nông nghiệp tiên tiến, chuỗi giá trị nông sản của Việt Nam quá dài và phức tạp nên khó kiểm soát, quản lý chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm, tỷ lệ nông sản xuất khẩu bị trả về cao hơn so với các nước… Từ góc độ của doanh nghiệp tham gia kinh doanh nông sản an toàn theo chuỗi, ông Nguyễn Tiến Hưng, Giám đốc Công ty TNHH BigGreen Việt Nam đánh giá: Hiện nay, một trong những khó khăn khi đầu tư cơ sở vật chất phục vụ kinh doanh sản phẩm nông nghiệp nói chung và rau quả an toàn nói riêng chính là tiếp cận nguồn vốn vay ngắn và dài hạn. Ông Lê Hoàng Vinh, Công ty Sữa Ba Vì cho biết, việc tiếp cận nguồn vốn ưu đãi trong chăn nuôi của nông dân và doanh nghiệp còn hạn chế. Các hộ chăn nuôi chưa mua được nguồn thức ăn chăn nuôi với mức giá ưu đãi, bởi chưa có chuỗi sản xuất khép kín mà ở đó doanh nghiệp cung ứng "đầu vào" và "đầu ra" trên tinh thần hợp tác cùng có lợi.

Đồng tình với quan điểm này, bà Trương Kim Hoa, chủ trang trại Hoa Viên, xã Yên Bình, huyện Thạch Thất phàn nàn: Các doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm an toàn theo chuỗi, chỉ cần xây dựng được một điểm tập kết hàng hóa chung với hệ thống máy móc sơ chế, bảo quản… cũng tiêu tốn nhiều tỷ đồng. Doanh nghiệp hay nông dân muốn vay ngân hàng phải có tài sản thế chấp, trong khi điều kiện về tài sản thế chấp lại đang là "nút thắt" gây khó khăn.

Đại diện Công ty CP VietRAP đầu tư thương mại phân tích: Ngoài vốn, doanh nghiệp còn gặp khó khăn trong xây dựng vùng nguyên liệu ổn định cũng như tạo dựng, duy trì mối liên kết với nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp sản xuất nông sản an toàn. Thời gian qua, Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp, ứng dụng công nghệ cao, nhưng để từng người dân được hưởng thụ lợi ích của các chính sách này đòi hỏi sự chủ động vào cuộc của các cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương mới cho hiệu quả.

Đặc biệt là doanh nghiệp rất cần sự đồng hành của chính quyền địa phương trong việc bảo đảm quyền sử dụng đất lâu dài để doanh nghiệp có tài sản định giá vay vốn. Ông Nguyễn Văn Chí, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại (Sở NN&PTNT) Hà Nội đánh giá, trong chuỗi sản xuất nông sản an toàn, các địa phương mới thể hiện được vai trò đầu mối, còn doanh nghiệp không thể ký hợp đồng với từng hộ dân. Vì vậy, vai trò của HTX rất quan trọng, nhưng hiện nay các HTX đứng ra thu mua nông sản còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp cho rằng, nếu địa phương đứng ra huy động bà con làm nông sản sạch thì doanh nghiệp sẽ có một đầu mối bảo đảm nguồn hàng để tiêu thụ.…

Để tháo gỡ khó khăn cho nông dân khi tham gia vào chuỗi sản xuất nông sản an toàn, ông Lại Xuân Môn, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam cho biết: Thời gian tới, hội sẽ hỗ trợ nâng cao vai trò cho Hội Nông dân các cấp trong việc giúp nông dân sản xuất nông sản theo chuỗi. Các cấp hội sẽ đẩy mạnh tuyên truyền cho người dân hiểu rõ lợi ích khi tham gia chuỗi giá trị; hỗ trợ các tổ, nhóm liên kết ứng dụng khoa học kỹ thuật, giống, vốn, kết nối thị trường tiêu thụ.