Thu thuế tài sản còn nhiều băn khoăn

Mới đây, Bộ Tài chính cũng xây dựng dự thảo về việc thu thuế tài sản đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Tuy nhiên, các chuyên gia tài chính vẫn băn khoăn trong việc tìm ra phương án thu thuế phù hợp với mức sống của người dân.

Nhiều hình thức thu thuế tài sản

Theo bà Lê Thị Mai Liên, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính (Bộ Tài chính), hầu hết các quốc gia không ban hành một sắc thuế tài sản riêng biệt bao quát tất cả các loại thuế liên quan đến tài sản, cũng như không có một khuôn mẫu chung thống nhất về thuế tài sản. Chỉ có một số quốc gia đánh thuế đối với động sản (ô tô, máy bay, du thuyền) như Hàn Quốc, Bulgaria, Argentina, trong đó Hàn Quốc áp thuế theo giá trị hiện tại của tài sản, Bulgaria đánh thuế tài sản đối với ô tô dựa trên động cơ có hệ số điều chỉnh theo năm sản xuất xe.

Nêu kết quả nghiên cứu về việc đánh thuế tài sản tại bang Ontario (Canada), ông Nicolas Drouin, chuyên gia phát triển, Đại sứ quán Canada tại Việt Nam cho biết, hằng năm chính quyền đô thị của bang Ontario xem xét lại nhu cầu ngân sách và bỏ phiếu xác định mức tăng thuế tài sản dựa vào tỷ lệ lạm phát và các nhu cầu về cơ sở hạ tầng mới nếu cần thiết. Chính quyền đô thị tổ chức tham vấn công chúng về nhu cầu ngân sách và mức tăng thuế tài sản liên quan. Việc đánh giá lại giá trị hiện tại của tài sản được thực hiện 4 năm/lần để bảo đảm giá trị định giá phản ánh sát giá thị trường bất động sản.

Ông Nicolas Drouin cũng cho biết, tại Canada thuế tài sản được sử dụng cho các mục đích giáo dục; văn hóa và giải trí; các lĩnh vực y tế và phúc lợi; nhà ở, sử dụng đất, bảo vệ an toàn công cộng, giao thông vận tải và các tiện ích khác.

Chỉ nên đánh thuế tài sản giá trị lớn

Thực tế từ nhiều quốc gia trên thế giới cho thấy, Luật Thuế tài sản chỉ áp dụng với nhà, đất (thay thế thuế sử dụng đất nông nghiệp và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp) và có chính sách miễn giảm với nhà, đất là tài sản công; nhà, đất sử dụng cho mục đích tôn giáo, phúc lợi công cộng… Về đối tượng chịu thuế, đa số các quốc gia quy định ngưỡng diện tích chịu thuế với nhà, đất (vượt một ngưỡng nhất định mới phải nộp thuế).

Bà Lê Thị Mai Liên đã đưa ra gợi ý về cách đánh thuế, về giá nhà, đất để tính thuế. Về ngắn hạn, nên căn cứ theo khung giá nhà, đất do UBND cấp tỉnh quy định. Còn về trung, dài hạn, cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về nhà, đất, trong đó bao gồm cả giá nhà, đất trên thị trường và nên đánh thuế lũy tiến nhằm mục đích phân phối lại và bảo đảm công bằng theo chiều dọc.

Luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Công ty Luật BASICO lại cho rằng, nếu đánh thuế tài sản phải tiếp cận từ góc độ toàn bộ tài sản, sau đó mới loại trừ tài sản nào không phải nộp thuế, bởi thuế tài sản chỉ nên đánh vào người có khả năng nộp thuế. Cùng với đó, Nhà nước cũng nên có chính sách miễn thuế cho hộ nghèo. Thuế tài sản cũng chỉ nên áp dụng cho một số loại tài sản có giá trị lớn, đánh thuế lũy tiến với khởi điểm rất thấp và phải cộng dồn nhà, đất khi đánh thuế.

Trước những băn khoăn của dư luận về việc thu thuế tài sản, đại diện Bộ Tài chính cũng khẳng định, thời gian qua có nhiều ý kiến trái chiều liên quan đến Luật Thuế tài sản. Bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện hồ sơ xây dựng dự án luật để báo cáo Chính phủ, đăng ký Quốc hội đưa vào chương trình xây dựng pháp luật trong nhiệm kỳ này. Luật được xây dựng trên cơ sở chỉ đạo của cấp thẩm quyền, trong đó có Nghị quyết 25 của Quốc hội về đề án tái cơ cấu ngân sách 5 năm 2016-2020. Mục tiêu của luật là tăng cường quản lý đất đai, nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản nhà và đất, hạn chế sử dụng lãng phí tài sản đất đai, công sản, minh bạch trong quản lý, từ đó góp phần ngăn ngừa và phòng, chống tham nhũng. Nếu dự thảo Luật Thuế tài sản được thông qua, sẽ góp phần mở rộng và bảo đảm cơ cấu nguồn thu cho ngân sách.