“Chiến binh” giải cứu cây cà chua trước bệnh sương mai

Là loài cây có nguồn gốc từ Nam Mỹ, ngày nay, cà chua đã phổ biến trên khắp thế giới. Không chỉ mang tới hương vị được ưa thích trong ẩm thực, cà chua còn là giống cây được nhà nông đặc biệt quan tâm nhờ khả năng phát triển trên nhiều loại đất. Để cây cà chua cho năng suất và chất lượng quả tốt trong quá trình canh tác, khâu phòng trừ bệnh hại là rất quan trọng.

Một trong những bệnh phổ biến nhất trên cây cà chua là bệnh sương mai hay còn gọi là mốc sương do nấm Phytophthora infestans tấn công. Gây hại trên tất cả các bộ phận của cây cà chua, bệnh sương mai có thể kéo dài trong toàn bộ quá trình phát triển từ cây con cho tới khi cây ra hoa ra quả thu hoạch.

Trên lá cây, dấu hiệu của bệnh sương mai thường xuất hiện trên đầu, mép hoặc gần cuống lá. Khi bắt đầu hình thành, vết bệnh thường có hình tròn hoặc bán nguyệt, màu xanh tối. Tới giai đoạn bệnh phát triển, những vết này lan rộng nhưng không có hình dạng cụ thể và dần chuyển sang màu nâu đen, nhà nông có thể phân biệt rõ ràng các khu vực lá khỏe và đã nhiễm bệnh trên cùng một cá thể.

Chỉ trong thời gian ngắn, vết bệnh có thể lan rộng khắp mặt lá cà chua và hình thành một lớp mốc trắng ở mặt bên dưới của lá. Đó là các bào tử phân sinh của nấm mốc, lan rộng xunh quanh vết bệnh. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với nắng và nhiệt độ cao, chúng sẽ nhanh chóng biến mất.

Với thân cà chua, tình trạng bệnh sương mai phụ thuộc nhiều vào tình hình thời tiết. Ban đầu, vết bệnh trên thân có hình bầu dục hoặc hình dạng không đều, sau đó lan rộng bao quanh và kéo dài theo thân cành. Những thân cà chua nhiễm bệnh thường nâu sẫm lại, ủng nước và hơi lõm. Trong điều kiện thời tiết khô ráo, thân cây sẽ chuyển sang màu xám và có thể tiếp tục sinh trưởng. Nhưng nếu gặp thời tiết ẩm, đặc biệt là các đợt mưa phùn, bệnh sẽ nghiêm trọng hơn, khiến toàn bộ thân cây bị bệnh tóp lại và gãy gục.

Tương tự, trên hoa cà chua, bệnh sương mai xuất hiện dưới hình dạng các đốm nâu hoặc nâu đen tại khu vực đài hoa ngay sau khi nụ hình thành. Từ đài, bệnh lan dần sang cánh hoa, cuống hoa và làm cho cả chùm hoa bị rụng. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình sinh sản, thụ phấn và đậu quả của cây, là dấu hiệu cảnh báo suy giảm năng suất.

Sau giai đoạn bệnh phát triển trên hoa, những cây cà chua “may mắn” sẽ đậu quả. Tuy nhiên, ngay cả ở giai đoạn này, cây cà chua vẫn đối mặt với bệnh sương mai với triệu chứng điển hình trải qua 3 giai đoạn: Mất màu, rám nâu và thối.

Tùy theo giống, thời tiết và vị trí quả trên cây, bệnh sương mai có nhiều dạng hình khác nhau, từ dạng phá hoại chung, những vết nâu nhạt, nâu đậm, vòng đồng tâm, vòng xanh, móng ngựa cho tới dạng thối nhũn.

Ở thể phá hoại chung, bệnh biểu hiện trên quả non bằng các vết màu nâu, phát triển nhanh chóng phủ khắp mặt quả làm cho quả bị rụng non. Trên các quả lớn hơn, vết bệnh xuất hiện ở núm hoặc giữa quả. Từ vết nâu nhạt ban đầu, bệnh lan rộng khắp bề mặt quả dưới hình dạng các vệt nâu sẫm, đen, khiến quả bệnh khô cứng, bề mặt xù xì, xuất hiện nấm trắng khi thời tiết ẩm ướt. Khi tiến hành cắt quả để kiểm tra tình trạng bệnh, thịt bên trong tại khu vực vết bệnh sẽ đổi màu nâu và xuất hiện nấm trắng.

Đặc biệt, những quả cà chua đã nhiễm bệnh nặng sẽ dần thối nhũn, là cơ hội cho nhiều loại nấm phụ sinh khác như Fusarium xâm nhập.

Với những biểu hiện bệnh sương mai trên cà chua, Tiến sĩ nông nghiệp Đinh Văn Thành đưa ra một số biện pháp khắc phục bao gồm ngắt bỏ các lá già, bệnh, quả đã bị bệnh xâm nhập nặng, tiến hành luân canh cà chua với các giống cây khác thay vì trồng liên tục trong nhiều năm trên một ruộng. Đối với những cây cà chua bị bệnh xâm nhập trên tất cả các bộ phận cần nhổ và đốt bỏ, tránh tình trạng bệnh lây lan sang các cây khác.

Với điều kiện thời tiết của Việt Nam, đặc biệt là các giai đoạn nồm ẩm, mưa nhiều ngày, nông dân cần tham khảo phương pháp sử dụng thuốc đặc trị Phytophthora infestans. Nổi bật trong các loại chế phẩm thuốc trừ bệnh sương mai trên thị trường hiện nay phải kể tới Bonny 4SL thế hệ mới nhất với công nghệ sản xuất theo tiêu chuẩn châu Âu của Công ty cổ phần Nông dược HAI.

Nhờ khả năng bám dính tốt, hấp thụ nhanh và lưu dẫn mạnh, Bonny 4SL cho thấy hiệu lực cao và kéo dài, giúp phòng trị hiệu quả nhiều loại bệnh do nấm và vi khuẩn gây ra trên cây cà chua và nhiều cây trồng khác như héo rũ, chết nhanh, thối nhũn, bạc lá…. Chỉ với liều dùng 20 – 25ml pha cho 10 lít nước, Bonny 4SL có thể trở thành “chiến binh” hàng đầu chống lại bệnh sương mai trên toàn bộ khu vực canh tác đang nhiễm bệnh, trả lại những vụ cà chua chín đỏ bội thu. Nhà nông có thể kết hợp thêm với chế phẩm Manozeb để tăng hiệu quả phòng ngừa các loại vi khuẩn và nấm bệnh gây hại trên nhiều loại cây trồng.