Tài liệu quý về nghệ thuật minh họa áo mũ thời Nguyễn

Bộ tranh "Grande Tenue de la Cour d’Annam" của họa sĩ Nguyễn Văn Nhân được vẽ vào tháng 12-1902, dưới triều vua Thành Thái, gồm 54 bức vẽ minh họa về trang phục cung đình Huế đầu thế kỷ XX. Tranh được vẽ bằng màu nước, trên giấy khổ 23,1 x 31,8cm và đóng thành một cuốn album. Sau hơn 120 năm kể từ khi ra đời, bộ tranh quý này đã lưu lạc qua nhiều nơi và hiện đang thuộc quyền sở hữu của National Gallery Singapore.

Để độc giả Việt Nam hiểu hơn về thân thế, sự nghiệp của họa sĩ Nguyễn Văn Nhân, thông tin tới độc giả về hoàn cảnh ra đời, hành trình lưu lạc cũng như quá trình tác giả tiếp cận bộ tranh quý, đồng thời khảo cứu kỹ lưỡng và đánh giá bộ tranh qua các khía cạnh mỹ thuật, lịch sử, văn hóa - xã hội, cuốn sách “Nghệ thuật minh họa áo mũ thời Nguyễn đầu thế kỷ XX” đã được in ấn đẹp mắt và trang trọng theo đúng nguyên bản từ ảnh chụp kỹ thuật số sắc nét của National Gallery Singapore.

Tác giả Trần Minh Nhựt chia sẻ: “Cuộc đời và sự nghiệp hội họa của họa sĩ Nguyễn Văn Nhân còn rất nhiều điều bí ẩn cần khám phá. Tuy ông không được tôn vinh trên mặt giấy như các nghệ sĩ cùng thời, nhưng trên thực tế, ông đã có đóng góp vô cùng ý nghĩa cho nghệ thuật minh họa Việt Nam nói chung và mỹ thuật Huế nói riêng. Đứng trước thành tựu còn hạn chế về tranh minh họa thời cận - hiện đại, tác phẩm của ông trở thành một mảnh ghép quan trọng mới cho dòng nghệ thuật minh họa Việt Nam đã từng một thời rực rỡ. Phía sau bộ tranh ấy là cả một nền văn hóa áo mũ tuyệt vời”.

Cuốn sách gồm 5 chương: “Chương 1 - Một số vấn đề về tác giả - tác phẩm "Grande Tenue de la Cour d’Annam"; “Chương 2 - Ngôn ngữ đồ họa trong tạo hình minh họa áo mũ - Phân tích mỹ thuật học”; “Chương 3 - Nghệ thuật minh họa và cuộc gặp gỡ phong cách tạo hình phương Tây”; “Chương 4 - Các giá trị của bộ tranh minh họa "Grande Tenue de la Cour d’Annam"; “Chương 5 - Vị thế tác giả Nguyễn Văn Nhân: Những đóng góp cho dòng nghệ thuật minh họa Việt Nam”.

Theo tác giả Trần Minh Nhựt, bộ tranh minh họa "Grande Tenue de la Cour d’Annam" mang ba giá trị lớn về mỹ thuật, lịch sử, và văn hóa - xã hội. Bộ tranh đã tạo ra một hệ thống tham chiếu các yếu tố mỹ thuật của trang phục thời Nguyễn gồm những ý nghĩa tâm linh, đồ án hoa văn trang trí, màu sắc và bố cục. Việc tái hiện lịch sử trên tranh vẽ có tác dụng phô bày những thứ đẹp đẽ nhất của triều Nguyễn như nghệ thuật tạo tác áo mũ, nghệ thuật thêu thùa, nghệ thuật thư họa hay các nghi lễ trong hoàng cung. Bộ tranh đã phản ánh văn hóa mặc và một số khía cạnh phổ quát về triều đình Huế, về xã hội An Nam trong thời kỳ đầu tiếp cận nghệ thuật phương Tây.

Được thực hiện theo hướng tiếp cận lý thuyết mỹ thuật nhằm đưa ra các luận điểm khoa học có cơ sở rõ ràng, thực tiễn, cuốn sách “Nghệ thuật minh họa áo mũ thời Nguyễn đầu thế kỷ XX” được đánh giá là một công trình đáng tự hào, bởi “sau 120 năm ra đời và lưu lạc, bộ tranh minh họa trang phục cung đình Huế được vẽ bởi một họa sĩ người Việt, nay cũng được nghiên cứu bởi một học giả người Việt”. Những bức ảnh chụp bộ tranh gốc là một tài sản quý giá của cuốn sách.

Cuốn sách “Nghệ thuật minh họa áo mũ thời Nguyễn đầu thế kỷ XX” phù hợp với mọi đối tượng độc giả quan tâm đến văn hóa, lịch sử, nghệ thuật nước Việt, đặc biệt với đội ngũ các giảng viên, sinh viên, nhà nghiên cứu/phê bình mỹ thuật, lịch sử trang phục… Sách do NXB Dân trí và Omega Plus liên kết xuất bản.