Bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên: Linh hoạt để giảm áp lực

Trách nhiệm của nhà trường

Để sớm hoàn thành mục tiêu bảo hiểm y tế (BHYT) toàn dân, bên cạnh quy định BHYT là hình thức bắt buộc, Luật BHYT có quy định cụ thể trách nhiệm của từng cấp, từng ngành trong quá trình triển khai. Trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo là chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện việc xác định, quản lý đối tượng do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý, trong đó có học sinh, sinh viên. Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 2-4-2015 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH), BHYT cũng yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì phối hợp Bộ Y tế, BHXH Việt Nam tổ chức thực hiện mở rộng BHYT học sinh, sinh viên, bảo đảm đạt 100% học sinh, sinh viên tham gia BHYT. Quyết định số 1167/QĐ-TTg ngày 28-6-2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc điều chỉnh giao chỉ tiêu thực hiện BHYT giai đoạn 2016-2020 yêu cầu phải đẩy mạnh thực hiện BHYT học sinh, sinh viên; đồng thời, giao Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chỉ đạo xây dựng kế hoạch thực hiện BHYT học sinh, sinh viên. Như vậy, có thể thấy việc thực hiện BHYT học sinh, sinh viên đã được quy định, luật hóa một cách thống nhất, nằm trong chủ trương thực hiện BHYT toàn dân và mang tính bắt buộc.

Những chính sách, chỉ đạo nói trên cho thấy việc thu BHYT học sinh, sinh viên là trách nhiệm của cả gia đình và nhà trường, nhằm bảo đảm quyền lợi và sức khỏe cho các em. Vì vậy, không thể đánh đồng khoản thu BHYT với bảo hiểm thương mại như nhận thức của một số phụ huynh, gây nên tâm lý “dị ứng”, không chịu đóng tiền BHYT.

Về trách nhiệm thu BHYT của các trường học, Luật BHYT năm 2014 quy định rõ, các cơ sở giáo dục có trách nhiệm lập danh sách học sinh, sinh viên tham gia BHYT. Cơ sở giáo dục thu tiền đóng phần thuộc trách nhiệm phải đóng của học sinh, sinh viên 6 tháng hoặc 1năm/lần nộp vào Quỹ BHYT.

Các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân có đủ điều kiện theo quy định của Bộ Y tế được trích 7% tổng thu để mua thuốc, vật tư y tế tiêu hao, trang thiết bị và dụng cụ y tế thông thường để tổ chức khám, chữa bệnh trong công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho học sinh, sinh viên. Do vậy, ngoài trách nhiệm phải thu BHYT, các nhà trường còn có trách nhiệm bảo đảm sử dụng 7% tổng thu Quỹ BHYT để tổ chức thực hiện công tác y tế học đường.

Công tác y tế học đường cũng từng bước phát triển với việc tích cực tham gia BHYT của học sinh, sinh viên. Kinh phí chăm sóc sức khỏe ban đầu cho học sinh, sinh viên trích từ Quỹ BHYT liên tục tăng (từ 200 tỷ đồng năm 2010, tăng lên khoảng 600 tỷ đồng hiện nay). Quyền lợi khám, chữa bệnh của nhân dân nói chung và học sinh, sinh viên cũng được mở rộng. Nhiều bệnh nhân là học sinh đã được Quỹ BHYT chi trả chi phí điều trị lên đến hàng trăm triệu đồng như các trường hợp điều trị ung thư, chạy thận nhân tạo, phẫu thuật tim mạch.

Chính vì vậy, trong những năm qua, số lượng học sinh, sinh viên tham gia BHYT đã tăng đáng kể; từ khoảng 85% năm học 2013-2014, lên 93,5% năm học 2017-2018. Tuy nhiên, vẫn còn 6,5% các em chưa tham gia, tương đương khoảng 1 triệu học sinh, sinh viên. Cá biệt, có một số tỉnh, thành phố tỷ lệ học sinh, sinh viên tham gia BHYT mới đạt từ 70% đến 80% và việc cấp, đổi thẻ BHYT vẫn còn để xảy ra sai sót thông tin.

Chỉ thu một lần khi có nguyện vọng

Chuẩn bị cho năm học mới, để khắc phục những tồn tại, BHXH Việt Nam đã yêu cầu BHXH các tỉnh, thành phố báo cáo, tham mưu UBND tỉnh, thành phố có văn bản chỉ đạo thực hiện BHYT học sinh, sinh viên đối với các cơ sở giáo dục - đào tạo. Trong đó, yêu cầu các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng và trung cấp trên địa bàn đẩy mạnh việc thực hiện BHYT cho sinh viên, nhất là sinh viên từ năm thứ hai trở đi; đưa tỷ lệ tham gia BHYT học sinh, sinh viên là một trong các tiêu chí đánh giá, phân loại tổ chức cơ sở Đảng, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ.

Nhằm giảm áp lực về tài chính cho phụ huynh vào đầu năm học, BHXH Việt Nam tiếp tục thực hiện phương thức thu phí BHYT linh hoạt. Đối với sinh viên mới nhập học, học sinh chuyển cấp, mới vào lớp 1, thực hiện thu phí của những tháng còn lại năm trước đó. Đối với trường hợp đã thực hiện thu theo năm tài chính, thì tiếp tục thực hiện thu vào cuối năm 2018. Học sinh, sinh viên có thể đóng theo thời hạn 6 tháng hoặc 1 năm/lần, chỉ thực hiện thu phí BHYT một lần nếu học sinh, sinh viên có nguyện vọng và tự nguyện đóng.

Cơ quan bảo hiểm cũng thực hiện rà soát, bổ sung đầy đủ quá trình tham gia, quyền lợi hưởng, thời điểm đủ 5 năm liên tục và thực hiện cấp thẻ BHYT theo mã số BHXH. Đối với trường hợp đã được cấp thẻ BHYT theo mã số BHXH khi tiếp tục tham gia, cơ quan BHXH thực hiện ghi giá trị sử dụng mới của thẻ BHYT vào cơ sở dữ liệu và in danh sách cấp thẻ BHYT gửi cho các trường học, thẻ BHYT đã cấp theo mã số BHXH tiếp tục được sử dụng. Đối với trường hợp chưa được cấp mã số BHXH, thì được hướng dẫn tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT.