“Lão tướng” tuồng Mịch Quang qua đời ở tuổi 100

Nhà nghiên cứu, soạn giả Mịch Quang tên thật là Nguyễn Thế Khoán, sinh năm 1917 trong một gia đình yêu nước dòng dõi khoa bảng ở Bình Định. Kháng chiến chống Pháp, ông là cán bộ tuyên văn trung đoàn 94 ở Liên khu 5. Từ năm 1954, tập kết ra Bắc, ông hoạt động trên nhiều lĩnh vực VHNT. Nhà nghiên cứu, soạn giả Mịch Quang đã có nhiều đóng góp có giá trị trên 2 lĩnh vực: Nghiên cứu và soạn giả sân khấu. Ông được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất năm 1999, Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2001.

Ông là soạn giả có nhiều vở Tuồng và Cải lương nổi tiếng như: “Giảm tô”, “Má Tám”, “Trần Hưng Đạo”, “Áo vải cờ đào”, “Phất cờ nương tử”, “Thanh gươm hát bội”… Các công trình nghiên cứu của ông gồm “Âm nhạc và sân khấu kịch hát dân tộc” được Giải thưởng Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam năm 1995, “Đặc trưng nghệ thuật Tuồng” được Giải thưởng Ủy ban Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam năm 1996, “Khơi nguồn mỹ học dân tộc”, “Kinh dịch và nghệ thuật truyền thống” và hơn 80 tiểu luận đăng trên các tạp chí… từng bước xây dựng hệ thống lý luận cơ bản của nghệ thuật dân tộc, phục vụ cho việc nghiên cứu, bảo tồn và phát triển nghệ thuật dân tộc.

Mịch Quang là một trong những người mở đường, đặt những viên gạch đầu tiên và đạt được những thành tựu quan trọng xây dựng sân khấu học, nghệ thuật học truyền thống. Cho đến nay, nhiều phát hiện, khám phá về nghệ thuật truyền thống dân tộc của Mịch Quang đã trở thành tài sản chung của giới nghệ thuật học dân tộc.

Thành công nổi bật nhất trong sự nghiệp sáng tác của Mịch Quang là tác phẩm “Kinh dịch với nghệ thuật truyền thống” (Sân khấu – Âm nhạc – Mỹ thuật) được Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2001. Hàng chục tác phẩm vừa nghiên cứu khoa học, vừa sáng tác nghệ thuật, vừa nêu lên những kinh nghiệm quý báu của mình từ bao năm gắn bó với sân khấu của ông như chuyên luận xuất sắc về danh nhân Đào Tấn, về âm nhạc Cải lương, Bài chòi, về mỹ thuật dân tộc, những kịch bản sân khấu Kịch thơ, Tuồng, Cải lương được đánh giá cao…

Trước ngày soạn giả Mịch Quang mất, Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam đã cùng gia đình, đồng nghiệp để tổ chức Lễ mừng thọ và Hội thảo “100 năm Nhà nghiên cứu, soạn giả Mịch Quang” để đánh giá khoa học về những công lao đóng góp trong sự nghiệp của ông đối với ngành nghệ thuật dân tộc.

Tang lễ nhà nghiên cứu, soạn giả Mịch Quang được tổ chức vào ngày 21-2-2018 (tức ngày 6 tháng Giêng âm lịch) tại Nhà tang lễ Bộ Quốc phòng, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội.